Opole – miasto festiwalu. Tak jest znane w całej Polsce. Grupa młodych ludzi postanowiła dołożyć swoją cegiełkę do kulturalnej oferty, bo przecież „nie samym chlebem (a w Opolu – festiwalem) człowiek żyje”.

Pierwsze kroki

Zadzwonił telefon. „Musimy się spotkać, mam dla ciebie niespodziankę, bądź za dwie godziny w Ostrówku”. O wyznaczonej porze w pubie Ostrówek zjawiła się – oprócz Seweryna, sprawcy całego zamieszania – grupa młodych ludzi z błyskiem w oczach. W ten sposób rozpoczęła się działalność stowarzyszenia OPAK, (czyli Opolskiego Projektora Animacji Kulturalnych), a uczestnicy spotkania zwołanego przez Seweryna stali się członkami tego stowarzyszenia.

Zaczęło się od rozmowy. Tematem był festiwal na ulicy Strzelców Bytomskich. Festiwal, który miał stać się nowym, ważnym i innym od dotychczasowych wydarzeniem kulturalnym w Opolu. Miał być szansą dla młodych, nieznanych (jeszcze) twórców na zaprezentowanie się. Przy okazji festiwalu zaplanowano powstanie muralu i wykorzystanie przestrzeni miejskiej jako nietypowej przestrzeni wystawienniczej. Ważnym elementem stały się także warsztaty przeznaczone dla przypadkowych przechodniów, którzy zdobyli się na odwagę, aby odkryć w sobie artystę. Miejsce wybrane na Ulicę Kultury nie było przypadkowe: okolica Kiosku Kulturalnego, Młodzieżowego Domu Kultury, Biblioteki Głównej Uniwersytetu Opolskiego, Radia Opole i Liceum Plastycznego. Była duża szansa, że właśnie tam można spotkać ludzi zainteresowanych kulturą.

Pomysły kłębiły się w głowach wszystkich uczestników spotkania. Pod koniec tej pierwszej rozmowy wizja imprezy stawała się coraz wyraźniejsza. Okazało się, że każdy z uczestników zna ludzi, którzy robią różne ciekawe rzeczy – „do szuflady”. Wszyscy oni zostali zaproszeni do udziału w realizacji projektu. Zebrała się grupa zapaleńców, która przez dwa miesiące działała jak w transie, przygotowując się razem do wyjścia na ulicę. Każdy angażował wszystko, co mógł, i wszystkich, których mógł. Okazało się, że potencjał założycieli OPAKA-a był ogromny i został bardzo dobrze wykorzystany przy tworzeniu Ulicy.

Pierwsza Ulica Kultury

Pierwszy festiwal wyszedł nadspodziewanie dobrze. 1 kwietnia 2009 roku, w prima aprilis, całą ulicę opanowały kolorowe krzesła, które później „wyszły” w miasto, a niektóre zostały przeznaczone na aukcję charytatywną. Odbywały się koncerty, przedstawienia, spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki. W okolicach biblioteki rozbrzmiewały różne dźwięki, od hip-hopu przez rock, muzykę elektroniczną aż po akordeonowe występy uczniów z pobliskiej szkoły muzycznej. Skakali parkurowcy – pokazy odbyły się zarówno na rampie, jak i w „bunkrze” przy Instytucie Śląskim. Był pokaz „mody prosto z lumpa”, performance’y i warsztaty. Spotkali się różni twórcy, którzy żyją obok siebie, a wiedzą o sobie niewiele. Ulica stała się wyjątkowa – na chwilę zamieniła się w tętniące życiem, pulsujące muzyką, kolorowe miejsce spotkań. Powiało świeżością.

Ważne było to, że Ulica Kultury rozgrywała się w przestrzeni miejskiej Opola. Miała na celu połączenie różnych dziedzin sztuki oraz wejście w interakcję z potencjalnym widzem poprzez zmianę otoczenia. Szereg różnorodnych wydarzeń z takich dziedzin, jak: sztuka, muzyka, teatr, działania performatywne, street art czy warsztaty plastyczne sprawiają, że program każdej edycji Ulicy Kultury jest bardzo bogaty i każdy może znaleźć dla siebie coś interesującego. „To właśnie umiejscowienie w przestrzeni miasta i różnorodność realizowanych w ramach UK przedstawień, koncertów, akcji, warsztatów jest jego największą siłą” – mówią organizatorzy.

To już piąty raz, czyli Ulica 2013

W kwietniu 2013 roku odbyła się piąta już edycja Ulicy Kultury. Tak jak w poprzednich latach ulica Strzelców Bytomskich zmieniła swoje oblicze, m.in. za sprawą nowych murali zdobiących rampę, która jest stałą sceną kulturalnych wydarzeń ulicznych. Tradycyjnie już festiwalowi towarzyszą warsztaty „artystycznych przemian”, podczas których wykorzystywane są m.in. śmieci do stworzenia Eko-Dżungli czy fantastycznych eko-instrumentów. Wykorzystuje się wszystko, co pozornie bezużyteczne: puste butelki, stare wiaderka i wiele innych materiałów, które znajdą się pod ręką. Dużym zainteresowaniem cieszyły się również warsztaty, podczas których rowerzyści mogli odmienić oblicze swoich dwóch kółek. Były instalacje artystyczne, pokazy mody, a także akcja społeczna „Nie czytasz? Nie idę z tobą do łóżka”.

– Ulica Kultury to również wydarzenia muzyczne – mówi Seweryn Ptak, założyciel OPAK-a. – Koncerty odbywały się tradycyjnie na rampie obok Instytutu Śląskiego oraz w Kofeinie 2.0. Zagrali między innymi Sinusoidal (zespół, który zagościł już na takich imprezach jak Heineken Opener, Selector Festival czy Tauron Nowa Muzyka) oraz Wolfgang in a Truck, podkarpacka Łagodna Pianka, a także opolski Bongostan.

Z edycji na edycję lokalni artyści oraz mieszkańcy nadsyłają coraz więcej „Indywidualnych Projektów Artystycznych”. Koło Gospodyń Miejskich podczas czwartej edycji zgłosiło projekt „craftywizm – partyzantka robótkowa”, który polegał na obszydełkowaniu starego roweru wspólnie z mieszkańcami Opola. Natomiast Opolscy Fotografowie zaprosili mieszkańców Opola na „spacer fotograficzny”.

Ulica Kultury wpisała się bardzo mocno w świadomość mieszkańców Opola jako miejsce pełne kreatywnej energii. Za jej sprawą artyści, którzy do tej pory nie mieli zbyt wielu okazji do zaprezentowania swojej twórczości szerszej publiczności, mają taką możliwość. Ulica stała się również inspiracją dla innych animatorów kultury z Opola, ponieważ jest projektem, który cechuje duża różnorodność i otwartość na ludzi, pomysły i idee.

Kultura tworzona każdego dnia

Podejmowane przez członków OPAK-a działania pozwoliły na dotarcie do wielu mieszkańców miasta, którzy wcześniej nie byli odbiorcami działań kulturalnych. Dlatego sami twórcy i realizatorzy pomysłu UK zaczęli podejmować kolejne inicjatywy kulturalne, m.in.:

• Kultura w formacie A2. Jest to swoisty plakat-kalendarz, zawierający informacje o wydarzeniach kulturalnych oraz akcjach społecznych odbywających się w Opolu w danym miesiącu. Celem jest zachęcanie mieszkańców do aktywnego i kulturalnego wypoczynku. Poprzez różnorodne oferty mogą oni wybrać interesujące ich wydarzenia i odpowiednio zaplanować swój czas. Dwustronny plakat formatu A2 dostępny jest bezpłatnie na terenie Opola.
• Alternatywna Mapa Opola. Projekt powstał z myślą o lokalnej społeczności, która chce bliżej poznać swoje miasto; studentach, którzy stawiają tu swoje pierwsze kroki i nie wiedzą, dokąd warto się wybrać; turystach odkrywających specyfikę miejsca, do którego przyjechali. Mapa pokazuje wyjątkowy charakter Opola, jego wielokulturowy rodowód, ale też widoczne dziś intensywne zmiany. Ma zachęcać do odkrywania nieznanego oblicza miasta. Warto podkreślić, że mapa (pod pewnymi względami inna niż tradycyjne) została przygotowana tak, aby spełniać funkcję zrozumiałego i przejrzystego przewodnika po mieście. Jest to mapa alternatywna, ale i uniwersalna, dla wszystkich.

Ulica Kultury i inne działania Opolskiego Projektora Animacji Kulturalnych na stałe wpisały się w kalendarz ważnych wydarzeń w Opolu. Tak jak zakładali twórcy, organizowane spotkania, warsztaty i koncerty z roku na rok przyciągają coraz większą rzeszę mieszkańców, ale spora część z nich to nadal „przypadkowi wędrowcy” z ulicy Strzelców Bytomskich.

Kontakt:
Stowarzyszenie Opolski Projektor Animacji Kulturalnych (opak)
ul. H. Sienkiewicza 20
45-037 Opole
e-mail: opak1234@gmail.com
www.opak.org.pl

Okiem animatora regionalnego CAL:

Stowarzyszenie Opolski Projektor Animacji Kulturalnych, w skrócie opak, to organizacja powstała w marcu 2009 roku w Opolu, zrzeszająca młodych duchem i ciałem animatorów kultury, artystów oraz aktywistów. OPAK-owców i ich działania cechuje duża kreatywność i różnorodność.
Głównym celem jest upowszechnianie kultury, a także tworzenie przestrzeni, w której nieznani artyści mogliby prezentować swoją twórczość. Innowacyjna i niezwykła inicjatywa, jaką jest Ulica Kultury, pozwala na realizację wielu różnorodnych pomysłów. Wszystkie one się dopełniają i sprawiają, że każdy mieszkaniec Opola – ten całkiem młody i ten starszy – a także każdy twórca może znaleźć przestrzeń dla siebie. Ulica Kulturalna szybko zaczęła żyć swoim życiem i na stałe wpisała się w kalendarz wydarzeń ważnych dla miasta, jego twórców i uczestników, a przede wszystkim – mieszkańców.

Pierwsze spotkanie w Ostrówku stało się kołem napędowym rozkręcającym kulturalne strefy miasta. Każdego roku angażują się stali lokalni twórcy, ale dołączają też nowe osoby. To właśnie ich twórczość jest źródłem inspiracji do organizowania kolejnych Ulic Kultury. Natomiast sam pub Ostrówek stał się swoistym miejscem dowodzenia, w którym dyskutuje się i planuje kolejne kroki. To też lokal, w którym zawsze jest czas i przestrzeń na świętowanie sukcesów kolejnych wydarzeń artystycznych. Zarówno członkowie opak-a, jak i wszyscy inni angażują się w Ulicę Kulturalną w miarę wolnego czasu i możliwości.
Do organizacji tak rozbudowanego wydarzenia potrzebna jest rzesza ludzi z różnorodnymi talentami. Dla wszystkich jest jasne, że tylko wspólnie są w stanie przygotować kolejne edycje Ulicy. Wszystko to jest możliwe dzięki sile, jaka tkwi w młodych ludziach, i ich niezgodzie na szarość ulic, na zamykanie wydarzeń kulturalnych w murach teatrów i muzeów. Są silnie związani z Opolem i właśnie dlatego chcą, by ich miasto stało się miejscem przyjaznym dla nieznanych powszechnie twórców, muzyków i wszystkich z artystyczną duszą. Dzięki temu osoby mieszkające na co dzień w Opolu odkrywają, ilu twórców, rzemieślników mają w swoim otoczeniu. Sami często włączają się w kolejne, nowe działania OPAK-a. A ulica Strzelców Bytomskich zmienia co roku swój wygląd, stając się miejscem bardzo kolorowym i radosnym. Z myślą o odwiedzających powstała Alternatywna Mapa Opola, pozwalająca odkryć niezwykłe, często nieco ukryte, a ciekawe zakątki miasta. Znajduje się na niej obecnie 69 obiektów i co roku ich przybywa. Sama mapa jest bardzo pomocna zarówno dla turystów, jak i mieszkańców, którzy nie zawsze znają miejsce, w którym mieszkają. Cenne jest także to, że każdy ma możliwość wskazania kolejnych miejsc, które jego zdaniem powinny znaleźć się na mapie.

 

To już czwarty tom publikacji opowiadającej o działaniach w społecznościach lokalnych z całej Polski wydany w ramach projektu „Tworzenie i rozwijanie Standardów usług pomocy i integracji społecznej”.

Osób pracujących w nucie organizowania społeczności lokalnej przybywa z każdym dniem, jednak działania prowadzone w społecznościach lokalnych to zarówno inspiracja i radość ale także trudności w procesie budowania aktywnej społeczności. Dlaczego warto mieć marzenia według kobiet z Lidzbarka Warmińskiego? Jak żywą mogą uczynić historię Opowiadacze Historii oraz dlaczego BMW może przestać kojarzyć się tylko z marką samochodów? Historie wzbogacone są komentarzami animatorów regionalnych CAL, które wnoszą do nich refleksję na temat tego jak powstaje i jak funkcjonuje aktywna społeczność. Zapraszamy do lektury!

Pobierz: „Aktywne społeczności. Zmiana społeczna. Katalog praktyk, tom IV”