W pierwszej części poradnika "Organizator społeczności lokalnej – refleksyjny praktyk"  autorzy próbowali odpowiedzieć na pytanie co to znaczy być organizatorem społeczności lokalnej?  

Publikacja poświęcona jest w całości kwestii, jak krok po kroku pracować w społeczności, podsuwa użyteczne wskazówki, pokazuje narzędzia i konkretne przykłady.

Autorzy poradnika skupiają się na prezentacji pewnych rozwiązań prawno-organizacyjnych, które można zastosować w lokalnym samorządzie i wdrożyć usługę organizowania społeczności lokalnej.

Model OSL odwołuje się do polskiej tradycji pracy środowiskowej rozwijanej w ramach pedagogiki społecznej, w tym zwłaszcza propagowanego przez Helenę Radlińską w okresie międzywojennym podejścia opartego na „przekształcaniu środowiska siłami środowiska”.„Model środowiskowej pracy socjalnej/organizowania społeczności lokalnej” (dalej jako model OSL) jest metodycznie dopracowanym, przystosowanym do polskich warunków i sprawdzonym w praktyce rozwiązaniem systemowym, służącym upowszechnianiu podejścia środowiskowego w pracy socjalnej. Model OSL przygotowano w Laboratorium Innowacji Społecznej, które powołane zostało w ramach projektu „Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej” i skupia  ekspertów Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL oraz Fundacji Instytut Spraw Publicznych. Projekt ten jest realizowany na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Wraz z modelem OSL zostały stworzone trzy poradniki, które stanowią kompendium wiedzy z zakresu aktywizowania i mobilizowania społeczności lokalnej do samopomocy oraz niosą propozycje rozwiązań organizacyjnych i prawnych. Poradniki to: „Organizator społeczności lokalnej – refleksyjny praktyk”, Cz I, „Organizowanie społeczności lokalnej – metodyka pracy środowiskowej”, Cz II oraz „Organizowanie społeczności lokalnej – usługa społeczna”, Cz III.

Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL od początku swojej działalności wspiera aktywność  społeczną mieszkańców wsi i miast. Współpraca z animatorami z różnych  środowisk w kraju oraz inspiracje zaczerpnięte z doświadczeń z Europy  złożyły się na opracowanie modelu aktywnej społeczności. Publikacja nie tylko prezentuje ten model, ale zawiera też wiele inspirujących historii pokazujących, że zmiana może się zacząc od wspólnego tworzenia wieńca dożynkowego, że razem można zbudować boisko i naprawić drogi, że duży problem (taki jak groźba likwidacji szkoły) może stać się impulsem do wielkich, pozytywnych zmian.

Mieszkańcy, którzy społecznie wydają lokalną gazetę, seniorki, które spotykają się w miejskim parku, by razem tańczyć, uczniowie, którzy tworzą grę planszową na temat miasta, w którym żyją – te i wiele innych historii można przeczytać w II tomie Katalogu Praktyk Aktywnych Społeczności. Historie są bardzo różne, ale każda z nich pokazuje w jaki sposób grupy i społeczności potrafią odkryć drzemiącą w nich energię i wpływać na otaczającą ich lokalną rzeczywistość. Opowieści zostały zebrane przez doświadczonych animatorów Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL, którzy działają w każdym województwie i poszukują przykładów „aktywnych społeczności”.

Jak mieszkańcy białostockiego bloku zrobili wystawę fotografii i filmów w suszarni na 11. piętrze? Co wynikło z przygotowania przez mieszkańców Pogorzyc wirtualnej księgi swojej wsi? Jakie korzyści przynosi lokalne partnerstwo działające na Starym Przedmieściu w Gdańsku? Te i wiele innych historii znajdziemy w najnowszym Katalogu praktyk Aktywnych społeczności. Opowieści są różne, ale każda z nich pokazuje ludzi, którzy podejmują inicjatywy zmieniające ich samych i otoczenie, w którym żyją. Historie wzbogacone są komentarzami animatorów regionalnych CAL, które wnoszą do nich refleksję na temat tego jak powstaje i jak funkcjonuje aktywna społeczność.

Dlaczego warto mieć marzenia według kobiet z Lidzbarka Warmińskiego? Jak żywą mogą uczynić historię Opowiadacze Historii oraz dlaczego BMW może przestać kojarzyć się tylko z marką samochodów? Na te oraz wiele innych pytań znajdą Państwo odpowiedź w najnowszym Katalogu praktyk Aktywnych społeczności pełnym inspiracji, siły i wiary ludzi, którzy podejmują inicjatywy zmieniające ich samych oraz otoczenie, w którym żyją. Historie wzbogacone są komentarzami animatorów regionalnych CAL, które wnoszą do nich refleksję na temat tego jak powstaje i jak funkcjonuje aktywna społeczność. Zapraszamy do lektury!

Badanie miało w głównej mierze charakter eksploracyjny (poznawczy) i koncentrowało się na następujących zagadnieniach: kondycja pracowników socjalnych,  tożsamość zawodowa pracowników socjalnych , profesjonalizacja pracy socjalnej, role zawodowe pracowników socjalnych

Zdaniem autorki  Alison Gilchrist – networking umożliwia skuteczne działanie, bo wykorzystuje różnorodność i bogactwo sieci zasobów w społeczności. 

Publikacja zawiera opis dwóch wzajemnie uzupełniających się schematów planowania iewaluacji rozwoju społecznosci, czyli ABCD (Achieving Better Community Development) i LEAP (Learning Evaluation and Planning). Wypracowane zostały przez Scottish Community Development Centre (SCDC) na podstawie wspólnego modelu rozwoju społeczności oraz podejścia do zmian. Schematy te powstały, ponieważ środowisko zajmujące się rozwojem społeczności lokalnych odczuwało silna potrzebę określenia swojego podejścia do kluczowych kwestii: co jest istota procesu zmiany, na czym się opiera, po czym poznać, ze zostały osiągniete rezultaty?

Książka Social Work Macro Practice (Makropraktyka pracy socjalnej) jest systemowym wprowadzeniem do pracy na poziomie społeczności w szczególności trudnych i wieloproblemowych.  Autorzy podręcznika F. Ellen Netting, Peter M. Kettner, Steven L. McMurtry, M. Lori Thomas wychodzą z założenia, że choć w większości pracownicy socjalni w koncentrują się w swojej pracy na mikropraktyce (pracy z indywidualnym przypadkiem bądź rodziną/grupą), wszyscy napotykają sytuacje, w których interwencje na makropoziomie są właściwą reakcją na zdiagnozowaną potrzebę albo problem.      

Publikacja jest pierwszym opracowniem inaugurującym serię anliz poświęconych środowiskowej pracy socjalnej, która jest efektem prac prowadzonych w ramach Laboratorium Innowacji Społecznej. LIS jest interdyscyplinarnym zespołem dwunastu ekspertów ujmujących zagadnienia związane z organizowaniem społeczności lokalnych w aspekcie praktycznym jak i teoretycznym. Seria „Prace LIS” przedstawia kluczowe  uzgodnienia, doświadczenia i rozwiązania, jakie będą wypracowywane na każdym z etapów pracy Laboratorium. Sam tytuł nawiązuje do roboczego charakteru serii, a także laboratoryjnej metody poszukiwań uczestniczących w nim ekspertów.

Praca socjalna raczej rzadko jest kojarzona z edukacją, jeszcze rzadziej zaś – z polityką. Tymczasem teksty zebrane w niniejszym tomie dowodzą, że skojarzenia takie są słuszne i że praca socjalna nakierowana na zmianę sytuacji i warunków życia osób i grup pozostających w kryzysie i wymagających pomocy ma charakter edukacyjny i polityczny zarazem. Dążenie pracowników socjalnych do zmiany w podmiocie i miejscu, w jakim podmiot ten żyje, czyni z nich zarówno edukatorów, jak i polityków poszukujących strategicznych rozwiązań systemowych i w różnej skali te rozwiązania optymalizujących. Przy czym wspomniane edukacyjne i polityczne wymiary ich pracy bywają mocno splecione, kiedy na przykład pomagając, uczą – nierzadko własnym przykładem – jak artykułować swoje potrzeby i jednocześnie przyczyniać się do dobra wspólnego, stając się w ten sposób pełnoprawnym i aktywnym współuczestnikiem demokratycznie funkcjonujących wspólnot.

Część IV jest poświęcona perspektywom pracy środowiskowej. Otóż składające się nań opracowania syntetycznie charakteryzują te modele praktyki, które, jak się obecnie wydaje, będą kształtować jej rozwój w najbliższej przyszłości. Spośród zmian, które w ostatnich dekadach przeorientowały myślenie o pracy socjalnej, a w konsekwencji także wpłynęły na jej praktykowanie, dwie wydają się szczególnie istotne. Pierwsza zmiana ma wręcz charakter paradygmatyczny; polega ona na generalnym odchodzeniu w strategiach pomagania od koncentracji na słabościach i zwracaniu uwagi na zasoby, jakie osoby, rodziny, społeczności zmarginalizowane posiadają i które, wydobyte, mogą stanowić podstawę poprawy ich sytuacji życiowej lub integracji społecznej. W przypadku pracy środowiskowej filozofia ta wyrażona jest w tzw. koncepcji ABCD (asset based community development). Druga zmiana z kolei wyraża się w rozwoju podejścia zwanego evidence-based social work (EBSW). Ewaluacja zawsze stanowiła integralny element pracy socjalnej –  tego wymaga racjonalność i metodyczność każdego postępowania praktycznego. Zbieranie dowodów zmiany to jednak coś znaczenie więcej niż „zwykła” ewaluacja – to wymóg gromadzenia rzetelnej wiedzy praktycznej, której wykorzystywanie jest podstawą projektowania (nowych) interwencji.

Piąty tom „Prac Laboratorium Innowacji Społecznej” zamyka serię tematyczną, ukazującą naukowe i  społeczne wymiary procesu wypracowywania modelu środowiskowej pracy socjalnej w ramach projektu systemowego „Tworzenie i rozwijanie standardów usług instytucji pomocy i integracji społecznej”. Prace LIS starały się komentować i objaśniać fenomen organizowania społeczności lokalnej i towarzyszyć temu procesowi, pokazując ścieżki zakorzeniania tej formy pracy socjalnej w systemie polskiej pomocy społecznej.

Publikacja została poświęcona przybliżeniu sytuacji pracowników socjalnych i kondycji pracy socjalnej w Polsce po dwudziestu latach od rozpoczęcia przemian ustrojowych. Tak jak w całej Europie, również w Polsce rośnie w siłę nurt aktywizacji, którego zwolennicy podkreślają, że służby społeczne powinny prowadzić nie tylko programy osłonowe typu safety net, ale także programy ukierunkowane na życiowe usamodzielnianie klientów. W nurcie aktywizacji postrzega się bowiem ideę obywatelstwa przez pryzmat zapewnienia realnych możliwości pełnego uczestniczenia obywateli w życiu społecznym, nie zaś zagwarantowania im określonego katalogu formalnych uprawnień.

Zawód pracownika socjalnego przede wszystkim jest kojarzony z instytucją pomocy społecznej, a dopiero następnie z pracą socjalną, której praktykowanie stanowi o jego istocie. Mówiąc zatem o profesjonalizacji zawodu, myślimy przede wszystkim o wzroście profesjonalizacji jego praktykowania, czyli stosowania w praktyce społecznej wspomnianej pracy socjalnej. Może zatem przebiegać ona zarówno w obszarze instytucji pomocy społecznej, jak i poza nią. Pracownicy socjalni stanowią w związku z tym grupę zawodową, której istota tkwi w specyfice działalności zawodowej, a nie tylko, czy przede wszystkim, w przynależności instytucjonalnej.

Raport pod redakcją Magdaleny Dudkiewicz. Celem publikacji jest dostarczenie wiedzy na  temat realiów pracy socjalnej prowadzonej przez pracowników w socjalnych  w Polsce. Zebrane informacje i wnioski z ich analizy mają posłużyć  skonstruowaniu założeń pracy socjalnej metodą środowiskową oraz  strategii jej wprowadzania do systemu pomocy społecznej. Raport powstał  na podstawie badań jakościowych przeprowadzonych w 2010 r.

Organizator społeczności lokalnej jest łącznikiem pomiędzy mieszkańcami a grupami mieszkańców, pomiędzy mieszkańcami a organizacjami oraz władzami, a często także pomiędzy osobami zawodowo zajmującymi się budowaniem społeczności lokalnych, które pracują nad rozwojem społecznym dzielnic, osiedli, wsi z ramienia różnych organizacji  i instytucji. W publikacji obszernie opsiano jakie zadania wykonują organizatorzy społeczności lokalnych, na jakich obszarach działają oraz przedstawiono zakres ich prac i obowiązków.

Publikacja „Rozwój społeczności w oparciu o zasoby. Model ABCD w praktyce”  to książka, której punktem wyjścia jest założenie, że rozwiązanie wielu (a być może nawet większości) problemów społecznych jest w zasięgu możliwości społeczności lokalnych, których członkowie połączeni są silnymi relacjami i ze sobą współpracują.

Raport przedstawia rekomendowane przez Laboratorium Innowacji Społecznej zakresy trzech kluczowych dla organizowania społeczności lokalnej środowiskowych ról zawodowych pracownika socjalnego: 1) animatora lokalnego, 2) organizatora sieci społecznych (networkera)1 oraz 3) lokalnego polityka społecznego (planisty). Opracowanie zbiera i systematyzuje wnioski z pierwszych pilotażowych działań w zakresie wdrażania Ramowego Modelu Organizowania Społeczności Lokalnej, a tym samym uściśla zakres ról zawodowych pracownika socjalnego pracującego ze społecznością lokalną.

Przygotowana w wersji elektronicznej publikacja „Umiejętności potrzebne w organizowaniu społeczności lokalnej” pod redakcją Val Harris  składa się z 14 rozdziałów. Pisana była przez wiele osób, o różnych doświadczeniach i opisujących różnorodne zagadnienia. Książka jest prawdziwą skarbnicą narzędzi, pomysłów, oraz studiów przypadków, którymi podzielili się praktycy organizowania społeczności lokalnych pochodzący z różnych środowisk. S Książka dostępna jest jako całość, jak również w podziale na poszczególne rozdziały ogniskujące doświadczenia związane w określonym zagadnieniem (poznawanie społeczności, określanie potrzeb, skuteczna współpraca itd.) Poszczególne rozdziały publikacji dostępne są tutaj:

http://www.osl.org.pl/nowa-publikacja-brytyjskie-doswiadczenia-pracy-ze-spolecznoscia/

Książka o metodzie realizacji unikatowego 4-letniego projektu “Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej”, który można określić jako niebywały eksperyment w sferze modernizacji systemu pomocy społecznej. Autor książki łączy w niej interdyscyplinarne obszary pedagogiki i polityki społecznej i w sposób holistyczny zespala teorię z praktyką, ideę z działaniem.

Książka prezentuje kluczowe zmiany w kontekście i praktyce rozwoju społeczności lokalnych od lat siedemdziesiątych, widziane poprzez pryzmat doświadczeń i obserwacji grupy doświadczonych praktyków. Przeznaczona jest dla praktykujących i zainteresowanych praktykowaniem lokalnego rozwoju społecznego dziś. Ma na celu zachęcić praktyków do refleksji nad swoją pracą. Doskonale, jeśli przyczyni się do debaty dotyczącej rozwoju społeczności lokalnych.