Jedną z grup osób szczególnie zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym są osoby z zaburzeniami psychicznymi.
Pracownicy socjalni Zespołu ds. Organizowania Społeczności Lokalnej w Ośrodku Pomocy Społecznej w Policach od stycznia 2014 r. realizują projekt socjalny „Potrafię pomóc sobie i swoim bliskim”. Należy podkreślić, że projekt nie jest projektem systemowym, jest realizowany z inicjatywy ośrodka i partnerów lokalnych.
Projekt skierowany jest do osób i rodzin z problemem zaburzeń i chorób psychicznych oraz do młodzieży licealnej z terenu Gminy Police. Głównym celem projektu jest przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób i rodzin z problemem zaburzeń psychicznych poprzez edukację i wsparcie w środowisku lokalnym.
Potrzeba stworzenia takiego projektu zrodziła się w wyniku napotykanych trudności przez pracowników socjalnych w zakresie pracy i pomocy na rzecz osób zaburzonych i chorych psychicznie oraz ich rodzin. Związane jest to z tym, że na terenie Gminy Police nie ma wystarczającej sieci wsparcia dla osób chorych, zaburzonych psychicznie oraz ich rodzin. Pracownik socjalny ośrodka pomocy społecznej jedynie w ramach świadczonej pracy socjalnej udziela pomocy i wsparcia, kieruje i motywuje do korzystania z dostępnej oferty instytucji i stowarzyszeń funkcjonujących na terenie Polic lub innych miejscowości. Ponadto z przeprowadzonej diagnozy w środowisku lokalnym wynika, że problem zdrowia psychicznego jest tematem trudnym, wstydliwym, niewiele się o tym rozmawia i informuje. Często ludzie nie posiadają wiedzy jak zachować się i postępować wobec osoby chorej psychicznie, a przede wszystkim gdzie mogą uzyskać profesjonalną pomoc i wsparcie.
W ramach działań projektowych zespół pracowników socjalnych podjęła starania dotyczące poszukiwania partnerów w środowisku lokalnym, by przy ich wsparciu oraz pomocy zorganizować spotkania z mieszkańcami. Łącznie w spotkaniach uczestniczyło 115 mieszkańców z czego 12 osób zadeklarowało chęć uczestnictwa w spotkaniach grupy psychoedukacyjnej. Efektem wielu spotkań oraz wspólnych dyskusji było podpisanie w dniu 25.02.2014 r. Międzygminnego Partnerstwa „SUKURS” dotyczącego integracji społecznej oraz aktywizacji środowiska lokalnego w zakresie działań na rzecz osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin pomiędzy Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Policach a Stowarzyszeniem Rodzin i Opiekunów Osób Chorych Psychicznie „Rodzina” w Szczecinie, Stowarzyszeniem Rodzin i Przyjaciół Osób Mniejszych Szans „Więź” w Szczecinie, Środowiskowym Domem Samopomocy w Szczecinie. Dzięki nawiązanej współpracy zostały przeprowadzone spotkania informacyjno-edukacyjne z mieszkańcami Polic z zakresu problematyki zdrowia psychicznego. Zostały również zaprezentowane ośrodki wsparcia dla osób zaburzonych psychicznie i ich rodzin funkcjonujące na terenie Szczecina. Spotkania z mieszkańcami odbywały się cyklicznie na przełomie marca i kwietnia 2014 r. w poszczególnych Radach Osiedli na terenie Polic przy wsparciu przedstawicieli zawiązanego Partnerstwa. W trakcie spotkań mieszkańcy mieli możliwość zgłoszenia problemów i potrzeb z zakresu wsparcia na rzecz osób i rodzin z niepełnosprawnością psychiczną. Mieszkańcy, którzy uczestniczyl w spotkaniach mówili tak: „Mam nadzieję, że my wszyscy wyciągnęliśmy odpowiednie wnioski z tego spotkania”, „Wierzę, że takie spotkania przekonają ludzi by się nie bali, by nie byli obojętni, by nie zawierzali stereotypom, by pomagali i byli wsparciem dla potrzebujących”, „spotklanie było pouczające i bardzo potrzebne”.
Kolejnym działaniem w ramach projektu była edukacja młodzieży licealnej z Zespołu Szkół im. I. Łukasiewicza w Policach prowadzona w formie warsztatów i prelekcji, w których uczestniczyło 50 uczniów. Celem podjętych działań edukacyjnych było zwiększenie świadomości młodzieży w zakresie problematyki zdrowia psychicznego. Podczas ewaluacji warsztatów młodzież miała za zadanie przedstawić swoje pomysły na projekt skierowany do osób lub rodzin z problemem zdrowia psychicznego. Młodzież podeszła do zadania bardzo aktywnie i z dużym zaangażowaniem przedstawiając pomysły na „Integracyjny Dom Kultury”, przeprowadzenie zbiórki publicznej w celu zapoczątkowania „Budowy świetlicy” prowadzonej przez wolontariuszy. Ponadto jedna z grup stworzyła katalog postaw zachowań wskazanych do kontaktu z osobami z problemem niepełnoprawności psychicznej. Jedna z uczestniczek warsztatów stwierdziła: „teraz już wiem jak powinnam zachować się w obecności osoby chorującej psychicznie”. Kolejna osoba w ten oto sposób podsumowała cykl warsztatów: „na tych zajęciach dowiedziałam się jak wspierać takie osoby i ich rodziny oraz na czym polega ta prawdziwa pomoc”.
W wyniku prowadzonych działań i odpowiedzią na zgłoszone potrzeby mieszkańców została utworzona grupa psychoedukacyjna dla rodzin i opiekunów osób z problemem niepełnosprawności psychicznej. Pierwsze spotkanie grupy odbyło się dnia 21.05.2014r. a kolejne zostało zaplanowane na miesiąc czerwiec 2014r.
Wcielając się w role organizatorów społeczności lokalnych dostrzegamy wiele pozytywnych zmian, które zaszły w nas samych jak i naszej instytucji. Poprzez możliwość bezpośredniej pracy z ludźmi wielokrotnie miałyśmy możliwość przekonać się, że tak naprawdę jeśli nie zaczniemy naszych działań od zapytania ludzi o ich potrzeby, to niewiele jesteśmy w stanie zmienić.
Przez cały czas uczymy się pokory i cierpliwości. Z doświadczenia wiemy, że działania w ramach Organozowania Społeczności Lokalnej (OSL) są rozłożone w czasie, efekty nie są widoczne zbyt szybko, a w tej sytuacji każda mała zmiana jest sukcesem. Mając kilkuletnie doświadczenie w pracy ze społecznością lokalną możemy już dostrzec, iż swoimi działaniami „zarażamy” innych (partnerów, mieszkańców) i wraz z upływem czasu oni też zaczynają zauważać, że: „jest inaczej, lepiej”. Poprzez nasze zaangażowanie oraz aktywne uczestniczenie w życiu mieszkańców dokonuje się ciągła zmiana nie tylko w naszej instytucji ale i w nas samych. Jesteśmy postrzegani przez mieszkańców oraz lokalne instytucje jako ważni partnerzy do działań. Podczas realizacji działań w ramach powyższego projektu miałyśmy okazję usłyszeć słowa, które wspierały nasze wspólne inicjatywy: ”dziękujemy Wam za odwagę, że chciałyście podjąć się takiego wyzwania, ponieważ temat jest bardzo trudny i wciąż mało się o nim mówi w środowisku…”, „Wsparcie dla osób zaburzonych psychicznie oraz ich rodzin jest bardzo potrzebne na naszym terenie ponieważ w Policach nie ma nic, nie mam gdzie się udać po pomoc…”, „gdyby udało się nam stworzyć grupę osób z podobnymi problemami to chętnie uczestniczyłabym w spotkaniach”.
Wiedza oraz doświadczenie zdobyte w zakresie OSL daje nam możliwość rozwoju osobistego, realizowania się, poznania ciekawych ludzi, wiary, że się coś da zrobić i radości gdy dostrzegamy efekty naszej pracy. Zauważamy, że organizowanie społeczności lokalnej staje się naszą pasją oraz stanowi antidotum na przejawy wypalenia zawodowego. Podejmując się nowych wyzwań najważniejsze jest dla nas jest to, że mamy poczucie robienia czegoś dobrego wspólnie z „naszymi mieszkańcami”, tak by w przyszłości oni sami stawali się liderami swoich społeczności.
Pracownicy socjalni:
Anna Malinowska
Joanna Siedlarz
Wiesława Szewczyk